مدیریت استراتژیک که به آن مدیریت راهبردی هم می گویند یک نوع تجزیه و تحلیل است که در مورد مسائل مهم سازمان ها انجام می گیرد. این تجزیه و تحلیل توسط رهبران ارشد سازمان ها و زیر نظر مالکان انجام می گیرد. هدف از انجام مدیریت راهبردی کنترل منابع سازمان ها در محیط های خارجی است. مزایا و ویژگی های مدیریت راهبردی سبب شد این فرآیند در منابع انسانی، بازاریابی و برندها کاربرد زیادی داشته باشد.
این مدیریت از فرآیندهای مختلفی تشکیل می شود. از جمله فرآیند مدیریت استراتژیک می توان به مشخص کردن ماموریت مورد نظر، چشم انداز، مشخص کردن دارایی ها، ارزیابی و سیاست های سازمان اشاره کرد. اهمیت استفاده از این مدیریت به حدی است که استفاده از آن سبب رشد و استفاده نکردن از آن منجر به شکست سازمان ها می شود. به همین دلیل در ادامه مطلب به بررسی مدیریت استراتژیک منابع انسانی، فرآیند مدیریت استراتژیک و تفاوت مدیریت استراتژیک و برنامه ریزی استراتژیک می پردازیم.
Strategic Management چیست؟
برای اینکه با مفهوم مدیریت راهبردی آشنا شوید یک مثال ساده ذکر می کنیم. مطمئنا همه شما دو شرکت اپل Apple و نوکیا Nokia را می شناسید. شرکت اپل شرکتی بود که همگام با پیشرفت تکنولوژی های روز دنیا تکنولوژی محصولات خود را ارتقا داد. این امر سبب شد که طی دهه های اخیر کماکان این شرکت یکی از معروف ترین برندهای دنیا باشد و بدرخشد.
بالعکس شرکت نوکیا نتوانست همسو با تحولات دنیای دیجیتال حرکت کند و محصولات خود را ارتقا دهد. این امر سبب شد رفته رفته نام و برند نوکیا نزد کاربران کمرنگ شود و تقریبا از بین برود. مهمترین عاملی که سبب درخش کمپانی اپل و کمرنگ شدن برند نوکیا شد نوع مدیریت و استراتژی بود که در شرکت خود بکار گرفتند. این مدیریت را به عنوان مدیریت راهبردی یا همان استراتژیک می شناسند.
در واقع استراتژیک یک برنامه عملی است که از آن به منظور دستیابی به اهداف بلند مدت استفاده می شود. حال اگر این برنامه را در محیط های تجاری بکار گیرند و از آن برای دستیابی به اهداف تجاری و مشخص شرکت ها استفاده کنند یعنی مدیریت استراتژیک Strategic Management بکار گرفته اند.
به عبارت دیگر می توان گفت مدیریت راهبردی همان راهکارها و پیشنهادهایی است که به شرکت ها و سازمان ها کمک می کند در مسیر موفقیت قرار گیرند و به اهداف مد نظر برسند. با این مدیریت مدیران متوجه می شوند کجا هستند و قرار است به کجا برسند. مدیریت راهبردی شامل رصد داخلی و خارجی است. برخی از برنامه های عملیاتی این مدیریت برای رسیدن به اهداف داخلی است. اما برخی دیگر از این برنامه ها به منظور رسیدن به اهداف خارجی و یا همان رقابت با سایر شرکت ها می باشد.
در صورتی که شرکت ها بتوانند از یک مدیریت راهبردی صحیح استفاده کنند می توانند در بازار از سایر رقبا پیشی بگیرند.
مدیریت استراتژیک منابع انسانی
همانطور که اشاره نمودیم Strategic Management شامل برنامه هایی است که به ارتقای اهداف می انجامد. بنابراین مدیریت استراتژیک منابع انسانی شامل برنامه هایی است که نیازهای حال و آینده منابع انسانی سازمان ها را مشخص می کند. هدف از تعیین این نیازها رسیدن سازمان به اهداف مد نظر می باشد. به عبارت دیگر برنامه ریزی منابع انسانی پلی است بین مدیریت منابع انسانی و اهداف سازمان.
مدیریت استراتژیک منابع انسانی شامل فاکتورهای مختلفی است که از جمله آن می توان به ایجاد برندی برای کارفرما، برنامه ریزی مدیریت استعدادها، برنامه ریزی انعطاف پذیری و استراتژی انتخاب اشاره نمود. بدون شک منابع انسانی یکی از مهمترین سرمایه های هر سازمانی بشمار می روند. این سرمایه سبب افزایش ارزش و تضمین رشد بلندمدت می گردد. البته رسیدن به این اهداف در گرو دانش، تجربه، نگرش، رفتار و قابلیت های منابع انسانی سازمان ها است.
بنابراین اگر سازمانی به دنبال این قابلیت ها می باشد باید برنامه ریزی به منظور جذب، پرورش، افزایش انگیزه و نگه داشتن این سرمایه بکار گیرد. به این برنامه ریزی مدیریت استراتژیک منابع انسانی می گویند. این استراتژی شامل همراستا کردن سیاست های حوزه منابع انسانی و استراتژی های کلان سازمان ها می باشد. این استراتژی بستری را فراهم می کند که از طریق آن می توان به استخدام، توسعه و آموزش نیروهای سازمان ها کمک کرد. هدف از تمام این فعالیت ها رسیدن سازمان به اهداف بلند مدت است.
حال برای اینکه بتوان استراتژی منابع انسانی را در سازمان ها پیاده سازی کرد باید از مراحل زیر کمک گرفت:
- اهداف را مشخص نمایید
- ظرفیت های منابع انسانی را بشناسید
- موانع را شناسایی کنید
- نیازهای آینده ای که مد نظر دارید را پیش بینی کنید
- ابزارهای مورد نیاز برای افزایش بهره وری را تهیه نمایید
- در نهایت برنامه ریزی مدیریت منابع انسانی را پیاده سازی کنید.
فرآیند مدیریت استراتژیک
Strategic Management متشکل از مراحل مختلفی است. اولین مرحله این مدیریت چشم انداز و اهداف کسب و کار می باشد. سپس باید استراتژی مد نظر را تدوین نمود. پیاده سازی استراتژی سومین مرحله این مدیریت است و در نهایت باید استراتژی ها کنترل و ارزیابی نمود. لازم به ذکر است بدانید برنامه ریزی مدیریتی از تجارت سازمان جدا می باشد و یک استراتژی مستقل است.
اهداف کسب و کار تجزیه و تحلیل محیطی
اولین مرحله Strategic Management تجزیه و تحلیل محیطی و چشم انداز است. فرآیند تجزیه و تحلیل شامل فاکتورهای مختلفی نظیر جمع آوری، بررسی و ارائه اطلاعات است. این مجموعه فرآیند به منظور مشخص شدن اهداف استراتژیک می باشد که می تواند هم بر روی عوامل داخلی و هم عوامل خارجی سازمان ها تاثیر بگذارد. مشخص شدن اهداف سازمان نقطه عطفی است که منجر به رسیدن به هدف نهایی می شود.
پس از اینکه چشم انداز سازمان مشخص و تجزیه و تحلیل محیطی انجام گرفت باید مدیران دائما آن را مورد ارزیابی قرار دهند.
این مطلب ادامه دارد…..